Chroom-6 is schadelijk voor de gezondheid. Dit werd bekend doordat er tussen 2004 en 2011 Tilburgse deelnemers van een re-integratietraject onderhoudswerkzaamheden voerden voor de Nederlandse Spoorwegen (NedTrain) uit. Chroom-6 kwam bij schuurwerkzaamheden vrij, waardoor een aantal van de 33 deelnemers aantoonbare gezondheidsschade opliepen. Deze zaak kwam voor de rechter, welke oordeelde dat NedTrain aansprakelijk is voor de gezondheidsschade bij deze slachtoffers. Nedtrain had volgens de rechtbank moeten weten dat de deelnemers werden blootgesteld aan zeer gevaarlijke stoffen, waaronder Chroom-6.
Chroom is een metaal en komt zowel voor in de lucht als in de bodem. De meest voorkomende vormen van chroom zijn chroom-0, chroom-3 en chroom-6. Niet alle vormen van chroom is schadelijk. In chroom-3 zitten mineralen die van nature voorkomen op aarde en die ook in onze voeding zitten. Chroom-3 brengt geen schade toe aan de gezondheid. Een tekort aan chroom-3 kan zelfs diabetes veroorzaken. Alleen wanneer je allergisch bent kan het leiden tot allergische reacties. Chroom-0 wordt onder andere gebruikt voor het verchromen van kranen en is in de oorspronkelijk vorm, tot zover bekend, niet schadelijk.
Echter kan chroom-6 ontstaan bij het bewerken van chroom-0- of chroom-3-houdende producten waar veel hitte vrijkomt, zoals bij de schuurwerkzaamheden in Tilburg, maar ook bij slijp-, las-, of verbrandingswerkzaamheden. Chroom-6 is zeer schadelijk voor de gezondheid. Wanneer je chroom-6 inademt kan dit voor neusirritaties en neusbloedingen zorgen. Helaas zijn er ook lange termijn gezondheidsproblemen, zoals de verandering van genetisch materiaal, nier- en leverschade, maagproblemen, ademhalingsproblemen,, een verzwakt immuunsysteem en kanker.
De chroomhoudende verf die op de treinstellen in Tilburg zat is inmiddels verboden. Toch komt het metaal nog regelmatig vrij daar deze waterafstotende verf nog op veel oude constructies zit. Wanneer hier aan gewerkt wordt, belandt het vervolgens in de lucht, bodem én mogelijk in ons oppervlaktewater: onze drinkwaterbron. Elke chroom-6-verbinding verschilt in wateroplosbaarheid, tot 1667 gram per liter. En dat is belangrijk, want de mate waarin chroom-6 oplost in ons oppervlaktewater, is van invloed op het drinkwater.
In het drinkwater kunnen hierdoor verschillende verbindingen van chroom aanwezig zijn. Wettelijke kwaliteitseisen voor drinkwater staan in het Drinkwaterbesluit, die gestoeld is op de Europese drinkwaterrichtlijn en een zeer oud advies van de WHO. De maximumwaarde voor totaal chroom in drinkwater en natuurlijk mineraalwater is 50 microgram per liter. Er is (nog) geen specifieke norm voor chroom-6. In drinkwater(bronnen) is chroom een auditparameter, dit betekent dat de concentraties gemeten worden. Als de grenswaarde in drinkwater overschreden wordt, is een drinkwaterbedrijf verplicht te stoppen met het leveren aan consumenten.
Drinkwaterbedrijven moeten chroom aan de tap bemonsteren via een zogeheten Random Day Time (RDT)-test. Zo zou een monster representatief zijn voor de hoeveelheid metaal die een consument wekelijks via drinkwater binnenkrijgt. In metingen tussen 2004 en 2006 kwam het metaal sporadisch boven die norm uit. In een rapport stelt het RIVM ons gerust: ‘er is geen zorg voor de gezondheid door chroom-6 blootstelling via voedsel of drinkwater.’ Volgens het RIVM zijn de concentraties in Nederland in het drinkwater ‘zeer laag’, maar kan in stedelijke gebieden de concentratie in de lucht hoger zijn.
Zoals in IJmuiden, waar de rookpluimen van staalgigant Tata Steel chroom-6 bevatten. Het bedrijf stelt er jaarlijks dubieuze cijfers over op. “Volgens het jaarverslag 2016 bedroeg de emissie 7,79929052 kilogram per jaar. Jaarverslag 2017: precies hetzelfde getal. 2018 en 2019: idem. Hoe geloofwaardig is dat?”, zegt Jacob de Boer, hoogleraar milieuchemie en toxicologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Ondanks een verbod op chroom-6 is het metaal dus niet helemaal verdwenen uit onze samenleving. Sterker nog: je vindt het terug in allerlei producten, zoals verduurzaamd hout, cement, cosmetica, leer en tatoeage-inkt.
Mede daarom plaatste de Belgisch krant De Morgen chroom-6 in de top 10 stoffen die onze bodem en waterlopen – de bronnen voor ons drinkwater – bedreigen. “Het is al langer bekend dat chroom-6 in de bodem zit, maar sinds kort weten we ook dat gebouwen en waterlopen ermee verontreinigd zijn”, zegt Jan De Vos, milieu-ingenieur en bodemexpert. “De gevaren van loodverf en asbest waren al bekend, maar ook chroom-6 blijkt een ernstig probleem waar bij sloopwerken rekening mee moet worden gehouden. De EU heeft gelukkig het gebruik ervan al drastisch beperkt. Maar ook de historische vervuiling moet worden aangepakt.”
In de Verenigde Staten werd het probleem onder het grote publiek bekend door de waargebeurde film Erin Brockovich. Hoofdrolspeelster Julia Roberts speelt een advocaat die zieke slachtoffers van vervuild grondwater helpt. Of zo’n ramp in Nederland ook te verwachten is, valt te bezien. Desalniettemin groeit de aandacht. René Nuij van Waternet waarschuwt ervoor in zijn campagne ‘veiligheidshelden’ van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. “Sinds kort hebben we ook te maken met chroom-6. Wij hebben leidingwerk en daar kan chroom-6 aanwezig zijn. Ik vind het mijn rol om te waarschuwen.”
Hoewel overheidsinstellingen stellen dat chroom-6 niet of nauwelijks voorkomt in ons drinkwater, kun je alle twijfel wegnemen met de waterfilter van ZeroWater. ZeroWater verwijdert chroom-6 voor 100 procent uit kraanwater. Naast chroom-6 verwijdert onze filter onder andere kalk, glyfosaat, chloor en PFAS (PFOS/PFOA). Neem een kijkje in onze shop
