Volgens de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) leveren drinkwaterbedrijven een goede kwaliteit drinkwater. Dit blijkt uit de jaarlijkse rapportages die het instituut optekent samen met de drinkwaterbedrijven en het RIVM. Wat testen de waterbedrijven precies?
Bucky Bailey is 41-jarige Amerikaanse acteur. Hij werd geboren in Parkersburg en heeft een afwijkend uiterlijk; zijn gezicht is misvormd. Voor zijn 7de levensjaar werd hij al 30 keer geopereerd. Jarenlang was onduidelijk hoe dit kwam. Totdat bekend werd hoe gevaarlijk het werk van zijn moeder was. Sue Bailey werkte in de chemische DuPont-fabriek en werd jarenlang blootgesteld aan de giftige PFAS. Sindsdien is Bucky letterlijk het gezicht van het PFAS-drama in Parkersburgen en strijdt hij tegen DuPont en voor getroffen werknemers en omwonenden. Het Parkersburg-schandaal werd zelfs verfilmd in de film Dark Waters. Dezelfde giftige PFAS wordt ook steeds meer in ons drinkwater aangetroffen.
Drinkwater in Nederland moet voldoen aan de kwaliteitsnormen van het Drinkwaterbesluit. Om die kwaliteit te borgen heeft de Inspectie Leefomgeving en Transport de wettelijke taak om jaarlijks verslag te doen van de drinkwaterkwaliteit. Deze rapportageplicht geldt voor drinkwatervoorzieningen die gemiddeld meer dan 1.000 m3 drinkwater per dag leveren en voor drinkwatervoorzieningen waar gemiddeld meer dan 5.000 personen per dag gebruik van maken. In de praktijk zijn dat 10 drinkwaterbedrijven: Vitens, Dunea, Evides, PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland, Oasen, Brabant Water, Waterleiding Maatschappij Limburg (WML), Waterbedrijf Groningen (WBG), Waternet en WMD Drinkwater.
Deze 10 drinkwaterbedrijven winnen hun drinkwater via het grond- en/of oppervlaktewater, zuiveren dit tot drinkwater en leveren het water via een leidingnetwerk aan de klant. In 2020 ging dit in totaal om 1,159 miljard m3 drinkwater. Elk jaar stellen alle drinkwaterbedrijven een meetprogramma op. Het aantal metingen is gekoppeld aan de hoeveelheid drinkwater die zij dagelijks binnen een leveringsgebied produceren. De ILT keurt vervolgens dit meetprogramma. Laboratoria die de monstername en analyse uitvoeren, zijn door de minister van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) aangewezen. (is hier ook een lijst van?
De meetprogramma’s controleren de kwaliteit van het drinkwater zowel na de zuivering (‘af pompstation’) als bij de consumenten in het distributiegebied (‘aan het tappunt’). Als het drinkwater niet voldoet aan de kwaliteitseisen moet het drinkwaterbedrijf de ILT direct en volledig hierover informeren. De ILT beoordeelt alle meldingen van normoverschrijdingen. In 2020 voerden de drinkwaterbedrijven 492.327 metingen uit, een veel lager aantal dan in 2019 (ruim 616.000 metingen). Dit komt met name door de corona-maatregelen, waardoor huisbezoeken bemoeilijkt werden.
Drinkwaterbedrijven controleren op meerdere parameters:
Deze parameters zijn indicatoren voor ziekteverwekkende bacteriën, zoals melkzuurbacteriën en darmbacterieen.
Dit zijn 29 stoffen die gevolgen kunnen hebben voor de gezondheid als iemand er lange tijd of in hoge mate aan is blootgesteld. Denk hierbij aan lood en koper.
De indicator parameters bestaan uit bedrijfstechnische, organoleptische en esthetische parameters en signalerings parameters, zoals zuurstof en hardheid.
Parameters om de radioactiviteit te meten. Denk hierbij aan radon en tritium.
Al deze parameters worden gemonitord met een protocol. Zo worden de metalen koper, lood en nikkel in drinkwater steekproefsgewijs aan de tap gecontroleerd met zogeheten Random Day Time (RDT)-monsters. Deze monsters worden genomen in huizen of gebouwen uit kranen die gebruikt worden voor menselijke consumptie. Drinkwaterbedrijven kiezen voor de meest gebruikte kraan (keukenkraan) op een willekeurig tijdstip op de dag. Voor sommige verontreinigingen blijkt deze methode minder effectief. In een woning worden bijvoorbeeld zelden loodconcentraties aangetroffen, terwijl die er wel zijn. Daarom worden RDT-monsters als minder geschikt gezien voor het opsporen van loodconcentraties.
Ook kan het type indicator een vertekend beeld geven. Zo wordt alleen het totaal chroom bemonsterd – er zijn verschillende vormen van chroom – en niet specifiek het zeer giftige chroom-6. Het RIVM voelde zich geroepen een uitspraak te doen over de stof en stelde dat de drinkwaterconcentraties van chroom-6 in Nederland ‘zeer laag’ zijn. Om meer grip te krijgen op opkomende stoffen bereikte het Europees Parlement in december 2020 overeenstemming over de herziening van de EU-Drinkwaterrichtlijn. De nieuwe drinkwaterrichtlijn komt met regels voor microplastics, hormoonverstorende stoffen en nieuwe soorten chemicaliën, zoals het PFAS. De stoffen worden de komende jaren toegevoegd aan de huidige parameters.
Dit is hard nodig omdat voor PFAS bijvoorbeeld nog geen wettelijke norm is vastgesteld, enkel een gezondheidskundige grenswaarde, opgesteld door de Europese voedselwaakhond EFSA. In de pers duiken er steeds vaker alarmerende berichten over stijgende concentraties PFAS in ons drinkwater. In 2020 voldeed 99,9 procent van de genomen monsters aan de wettelijke normen. In 683 gevallen voldeed het drinkwater niet aan de norm. In 83 procent (569) van deze gevallen ging het om stoffen die geen gevaar voor de volksgezondheid opleveren. In 224 gevallen werden antropogene stoffen aangetroffen, waaronder ontstekingsmiddel chloraat, harsmiddel melamine, het polycyclische aromatische koolwaterstof naftaleen, kunstmatige zoetstof sucralose en reinigingsmiddel sulfaminezuur.
Doordat de drinkwaterbronnen steeds meer vervuild raken, wordt het voor de drinkwaterbedrijven steeds moeilijker en kostbaarder om het water te zuiveren. Tot ergernis van Vewin-voorzitter Van der Velden. Hij ziet dat de goede waterkwaliteit onder druk staat en pleit voor een betere bescherming van de bronnen. “Het lozen van chemicaliën, microplastics, bestrijdingsmiddelen en meststoffen wordt nog steeds gedoogd. We sluiten onze ogen voor de gevolgen voor de langere termijn! We praten er al jaren over, maar het neemt alleen maar toe! De vraag is: hoe lang blijven we nog polderen op het dossier verontreinigende stoffen?”
Wil jij er zeker van zijn dat jouw drinkwater vrij is van verontreinigingen? ZeroWater verwijdert schadelijke stoffen uit kraanwater, zoals chroom-6, lood, glyfosaat, chloor en PFAS (PFOS/PFOA).
Interesse? Neem een kijkje in onze webshop.
